
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 42 Aayadood, waxa ayna Soo Dagatay Suurada An-Najmi ka dib, Musxafkana waxey kag Beegan tahay Biloowga Juzka 30aad.
Kan Koowaad waa Cadeynta Xaqiiqnimada Maalinka Qiyaamaha.
Kan Labaadna waa Cadeynta xaqiiqnimada Waxyiga iyo Risaalada Nabi Muxamad (Scw).
Nabigana (Scw) waxaa uu saxaabada ugu Sheekeyn jiray Dhibaatooyin lasoo Gudboonaaday Muslmiintii Hore sida in Minshaar lagu kala goyn jiray si Diinka looga leexiyo, laakiinse ay iska Dulqaadan jireen oo ay Geeri ka Door bidi jireen in ay Diinkooda ka laabtaan.
Suurada 86aad Adh-dhaariq:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 17 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Al-Balad, Muxafkana waxey kaga Beegan tahay Biloowga Qeybata |Labaad ee Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Adh-Dhaariq:
Suuradan waxey ka Hadashaa Amuuraha Caqiidada Quseeya, gaar ahaan waxey Xujooyin Cad cad ka Tilmaantaa Awooda uu Allaah (Cw) uu u leeyahay Soo Bixinta Maalinta Qiyaamaha, maxaa yelay Allaha Insaanka Abuuray asagoon jirin waxaa u Sahlan soo Celintiisa Geerida ka dib.
Suurada 87aad Al-Aclaa:
Suuradan waxaa kaloo loo yaqaan Sabaxa, waana Suurad Makiyah ah, Cadadka Aayadaheeduna waa 19 Aayadood, waxa ayna soo Dagatay Suurada At-Takwiir ka dib, Musxafkana waxay uga Beegan tahay Biloowga Qeybta Labaad ee Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Adh-Dhaariq:
Suuradan waxey si Guud uga Hadashaa Arimaha kala ah:
1- Allaah Tilmaamo iyo Magacyo uu Gaar u leeyahay.
2- Quraanka iyo waxyiga Lagusoo Dajiyay Nabi Muxamad.
3- Waano aaad u wanaagsan ee wax u tareysa Quluubta Nool, oo ay ka Faa’iidi karaan Ahlu Iimaanka.
Suurada 88aad Al-Ghaashiyah:
Suuradan waa Makiyah, CCadadka Aayadaheeduna waa 26 Aayadood, waxa ayna soo dagatay Suurada Ad-Daariyaat ka dib, Musxafkana waxay kaga Beegan tahay Biloowga Qeybta Labaad ee Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Ghaashiyah:
Suuradan waxay Guud haan ka hadashaa Sadax Arimood oo Aaas aas ah.
1- Maalinta Qiyaamaha iyo Dhibaatooyinka ay kala kulmi Doonan Gaalada sidoo kalana waxey soo Gudbisaa Suuradan Nicmooyinka ay Mu’miniinta ku heli Doonaan Maalintaas.
2- Xujooyin iyo Daliilo Tusiya Allaah (Cw) Waaxid ahaanshihiisa, iyo Awooda weyn ee Alaah leeyahay ee ka Dhex Muuqata Abuurka Geela, Cirka Quraxda Badan, Dhulka Balaaran ee Fidsan.
3- Suurada waxey Dadka Xasuusisaa in ay u Laaban Doonaan Allaah (Cw) so loola Xisaabtamo looguna Abaal Mariyo Qof walba waxuu Kasbaday Shar iyo Kheyr.
Suurada 89aad Al-Fajri:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 30 Aayadood, waxayna soo Dagatay Suurada Al-Leyl, Musxafkana waxay kaga Beegan tahay Biloowga Qeybta labaad ee Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Fajri:
Suuradan waxey si kooban uga Hadshaa sadax Qodob oo Muhiimna ah:
1- waxey Sheegtaa qaar ka mid ah Umadihii Horeeyay ee Beeniyay Rusushii Alaah (Cw) sida Reer Caad, Thamuud, Qoomkii Fircoon, waxeyna Cadeysaa Suuradan Cadaabkii ku dhacay Gaalnimadooda darteed.
2- Suuradan waxey Tilmaantaa in Aduunyada inta la joogo Imtixaano Shar ama kheyr, Faqri ama Maal, Insaankana Maalka Jaceylka uu u qabo awgiis ayuu yiraahdaa Rabigey wuu i Karaameeyay, Hadii faqri taabtana waxuu yiraahdaa Rabigey wuu i ihaaneeyay, asagoo Maleeya in Karaamada iyo Ihaanad Dhabta ah Maalka ama Faqriga yahay, taasna waa wax qaldan.
3- Waxey kaloo Suurada ka Hadashaa Aakhiro iyo Dhibaatooyinka ka jira iyo Noocyada Dadka u Qeybsami Doonaan Maalinkaas, Qolo Liibaani Doonta iyo Qolo Nasiib Xumo la kulmi Doono, is;la markaana Suuradan waxey Tilmaantaa tusaalooyin lagu kala Tilmaamayo Nafta wanaagsan iyo Tan Xun.
Suurada 90aad Al-Balad:
Suuradan Makiyah, Cadadka Aayadaheedu waa 20 aayadood, waxeyna soo dagatay Suurada Qaaf ka dib, Musxafka waxey kaga Beegan tahay Bartamaha Qeybta Labaad ee jezka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Balad:
Suuradn Guud ahaan waxey ka Hadashaa Qiyaamaha iyo Dhibaatooyinka ka jira,
Waxeyna Suuradan tilmaantaa maalinta Aakhiro waxyaabaha waaweyn ee Dhici doona sida in Dadka Qubuuraha kasoo Bixi doonaan, iyo in ay la mid Noqon Doonaan Maalinkaas Baalaleyda Duusha ee midba meel Xooran oo kale, taasoo Macnaheedu yahay in ay wareeri Doonaan Dhibaatada jirta Darteed oo ay noqonayaan Nidaam la’aan sida Xasharaadka oo kale oo midba Meel Xooran yahay.
Suurada 91aad Ash-Shamsi:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheedu waa 15 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Al-Qadri ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Bartamaha Qeybta Labaad ee Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Ash-Shamsi:
Suuradan waxey si Guud uga Hadashaa laba Arimood oo Muhiim ah :
1- Moowduuc ku saabsan Nafta Insaanka iyo waxa ay Xambarsan tahay ee Shar ah ama Kheyr, ee Hanuun ah ama Baadil ah.
2- Moowduuc ku Saabsan Xadgubka iyo Abaal marka ka Dhasha, waxaana Tusaale u ah jazaha Xadgudubka Cadaabkii ku Dhacay Reer Thamuud.
Suurada 92aad Al-Leyl:
Suurada waa Makiyah, Cadadka Aayadaheedu waa 21 Aayadood, waxeyna soo dagatay Suurada Al-Aclaa ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Qeybta labaad ee Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Leyl:
Suuradan waxey ka Hadashaa Camalka Insaanka iyo Kifaaxa iyo Daalka uu Aduunka ku Dhex Muteyasanayo, ka dibna Jazaha uu la kulmi Doono ee Nicmo ama Cadaab ah.
Suurada 93aad Ad-Duxaa:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 11 Aayadood, waxeyna soo dagatay Suurada Al-Fajri ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Ad-Duxaa:
Suuradan waxeu Guud ahaan ka Hadashaa Nabi Muxamad (Scw) Nicmooyinka la siiyay Aduunka iyo Aakhirabadaba, si uu Allaah ugu Shukriyo Nicmooyinkaas, waxaana Nicmooyinkaan Nabiga loo Xasuusiyay si uusan Nabiga (Scw) uga Murgin Dacaayadaha Gaaladii Makah kaga imaanayay.
Suurada 94aad Ash-Sharxi:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 8 Aayadood, waxeyna soo dagatay Suurada Ad-Duxaa ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahayDhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Ash-Sharxi:
Suuradan waxey Guud haan ka Hadashaa Darajada Sare ee uu Nabiga Suuban (Scw) ku leeyahay Rabigiisa Agtiisa, waxeyna SuuradanTilmaantay qaar Nicmooyinka Nabiga (Scw) la siiyay ka mid ah sida Laabta oo loogu Nuuriyay Xikmad iyo Qur’aan, Culeyska oo laga Dajiyay iyo Magciisa oo la kor yeelay.
Suurtada 95aad at-Tiin:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Ayadaheeduna waa 8 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Al-Buruuj ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada At-Tiin:
Suuradan waxey ka Hadashaa laba Mowduuc oo kala ah:
Sida Allaah u Karaameeyay Insaanka.
In la Rumeeyo Maalinta Xisaabta iyo Abaal marka (Maalinta Qiyaamaha).
Suurada 96aad Al-Calaq:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheedu waa 19 Aayadood, waana Suuradii ugu Horeysay ee soo Dagatay, Musaxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Calaq:
Suuradan waxey ka Hadashaa Sadax Arin oo Muhiim ah:
Biloowgii waxyigii kusoo Dagay Nabi Muxamad (Scw) oo ah Nabigii ugu Dambeeyay.
Insaanka Kibirka uu ka helo Maalka iyo sida uu Amarada Allaah (Cw) uga Horyimaado.
Qisadii Fircoonka Umadan (Abii Jahal) iyo Dhibaatada uu u geysan jiray Nabiga sida inuu ka reebi jiray inuu Caabudo Rabigiisa (u dukado).
Suurada 97aadAl-Qadri:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 5 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Cabasa ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Qadr:
Suuradana waxey ka Hadashaa Waqtiga uu ku Beegnaa soo Dagitaankii Quraanka markii u Horeysay iyo Fadliga uu leeyahay Habeenka ka midka Bisha Ramadaan ee loo yaqaan Leylatu-Al-Qadriga, kaasoo ah Habeen ka Fadli Badan xaga Cibaadada Cibaado kun Habeen la sameeyay, isla markaana Malaaikta ay ka soo dagi Samada Nabadna ah, sidaa darteed waxaa wanaagsan Habeenkaas in si aad ah loogu Dadaalo Cibaadada , waxaana Nabiga uu Sheegay inuu ku Dhex jiro Tirada Kisiga ah ee Tobanka Dambe ee Bisha Ramadaan.
Suurada 98aad Al-Bayinah:
Suuradan waa Madaniyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 8 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Adh-Dhalaaq ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Bayinah:
Suuradan waxey ka Hadashaa Sadax Mowduuc oo kala ah:
Mowqifka Ahlu Kitaabka ka taagan yihiin Risaalada Nabi Muxamad.
Ikhlaaska (Cibaadda oo loo gaar yeelo Allaah kaliya) inuu yahay waxa ugu weyn ee looga Baahan yahay ruux kasta.
Mustaqbalka ay kala Mudan Doonaan kuwa Mu’miniinta ah iyo Gaalada (Yuhuud Nasaaro iyo Mushrikiin), Mu’miniinta waxey Gali Doonaan Jano Nimcooyinkeeda aysan Dhamaaneyn, Gaaladuna waxa ay galayaan Naar Cadaabkeedu Xanuun Badan yahay Abidkoodna ay ku jiri Doonaan.
Suurada 99aad Az-Zalzalah:
Suuradan waa Madaniyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 8 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada An-Nisaa ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Az-Zalzalah:
Suuradan waxey aaad u Faahfaahisaa Maalinta Aakhirada iyo Xisaabka ka jira Nooca uu yahay, waxeyna Suuradan Tilmaantay waxa Dadka lagu Tixgalinayo Maaliantaas in ay Tahay Hadba Camalkii ay Aduunka kusoo Shaqeeyeen, haduu Xumaan yahay iyo Haduu Wanaag yahayba.
Suurada 100 aad Al-Caadiyaat:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 11 Aayadood, waxeyna soo dagatay Suurada Al-Casri kadin, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Caadiyaat:
Suurada waxey si Guud u tilmaantaa Arimaha soo socda:
Jihaadka in looga Baahan yahay Qalab iyo Hub in loo diyaarsado inta aan la Galin, Farduhuna waxey ka Mid yihiin Dagaalada Gadiidka loo Adegsado..
Xoolo Jaceylka Dadka iyo Madax adeyga ku jira inta Aduunkan la joogo.
Quluubta waxaa ku Qarsoon Maalinta Qiyaame inuu Allaah (Cw) soo Muujin doono.
Suurada 101 aad Al-Qaaricah:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheedu waa 11 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Al-Qureysh ka dib, Musxafkana waxaa uu kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Qaaricah:
Suuradan waxey si kookooban uga hadashaa Qiiyamaha iyo Culeyka jira, Shidooyinka Maalinta Aakhiro Dhibaatada Dadka indhooda saari doonaan, iyo waxa Dhici Doona sida in Dadka laga soo saaro Qubuuraha ayagoo sida Ayaxa u Firdhisan Cabsida qabaneysa Darteed.
Suurada 102aad At-Takaathur:
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 8 Aaayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Al-Kowthar ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada At-Takaathur:
Suuradan waxey wax ka Tilmaantaa Dadka sida ay Aduunka ugu Mashquulaan oo ay ugu Quraxda Aduunkana ugu Sarkhaansan yihiin ilaa laga gaaro Maalinta Geerida uga imaaneyso ayagoon filaneyn, taasoo Macnaheedu yahay waxey Dadka in Quraxda Aduunka iyo Dhalaakeeda looga wado si Kado ah ayagoo u Guura God Mugdi ah iyo Cidlo.
Suuradan waxey Xambaarsan tahay Digniin Cad oo ku socota Dadka in Macaanada Aduunyada iyo Mashquulkeeda aysan iloowsiin Cidlada iyo Mugdiga Qabriga Dhexdiisa uga Horeya oo ay Noloshooda Sahay uga Dhigtaan Safarka lama Filaanka ee Imaan kara Saacad kasta ama Goob kasta ku Imaan kara.
Suurada 103aad Al-Casri:
Suuradan waa makiyah, Cadka Aayadaheeduna waa 4 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Ash-Sharx ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Casri:
Suurdan waxey si Kooban u Tilmaantaa waxa uu Insaanka Guul oo dhan iyo Liibaan ku gaari karo ama Hoog oo dhan iyo Cadaab ku Muteysan karo:
Suuradan waxey Cadeysaa waxa Liibaan oo dhan lagu gaaraa in ay tahay in lala yimaadaa Afartan Arin ee soo socata:
Imaan Dhab ah oo aan Shaki ku jirin.
Camal Suuban oo Caado laga Dhigtaa, Cmalku waxuu ku Suuban yahay Hadii loo sameeyo Allaah Dartiis Sunadii Nabi Muxamadna uu waafaqsan yahay.
Suuradan waxaa laga Fahmayaa in Dadka aan la Imaan Afartaas Arin inta ay Aduunka Joogaan Maalianta Aakhiro ay ku Dhici Doonto Kahsaaro weyn oo ay ka Mid noqan Doonaan Xaabada Jahanama oo Cadaab daran ay Muteysan Doonaan.
Suurada 104aad Al-Humazah:
Suuradan waa makiyah, Cadaka Aayadaheeduna waa 9 Aayadaood, waxeyna so dagatay Suurada Al0Qiyaamah ka dib, Musxafkana waxey kaga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurada Al-Humazah:
Suurada Al-HumazahSuuradan waxey ka Hadashaa kuwa Dadka yasa ee Aflagaadeeya ama Carabka marka ay sii jeestaan ka daba taaga, ama Indhaha ku qaloociya Dadka Marka aysan u jeedin, waxayna Suuradan kuwa Dhaqan Xumidaas Caadada u tahay u balan qaaday in ay gali Doonaan Cadaab Maalinta Aakhiro.
Suurada 105aad Al-Fiil:
Suuradan waxaa loogu Magac daray Al-Fiil oo Macna ahaan ah Maroodigii sin ay Xasuusin ugu ahaato Qisadii ku Saabsaneyd Duulaankii uu Abraha oo Boqor u ahaa Xabashida uu ku qaaday Kacbada (Intii uusan Nabiga dhalan) asagoo Doonayay inuu Carabta oo dhan ku Qasbo in ay usoo Xajiyaan Kaniisad uu ka Dhisay Yaman si uu si Qasab ah Diinka Nasaarada ugu jiido, laakiin Allaah ayaa waxaa uu ku soo Diray Shimbiro Cagta Mariyay Ciidankaii Abraha oo dhan iyo Maroodiyadii Ciidanka Horjoogay.
Suuradan waa Makiyah, Cadadka Aayadaheeduna waa 5 Aayadood, waxeyna soo Dagatay Suurada Al-Kaafiruun ka dib, Musxafkana waxey uga Beegan tahay Dhamaadka Juzka 30aad.
Macnaha Guud ee Suurad Al-Fiil:
Suurada waxeyu taagan tahay Xasuustii Mcjizadii Dhacday Xiligii uu Abraha Duulaanka ku Qaaday Magaalada Makah, Xiligaas waxa ay ku Beegneyd Dhalashadii Nabi Muxamad (Scw), waxaana Alaah uu kusoo Diray Shimbiri Dhagxaan ku Tuura ilaa Colkii oo dhan jabay, arintaan waxaa ay Muujineysay in Magaaladan Makah ay Tahay magaalo Barakeysan waloow Xiligaas Dadka Joogay ay u ahaayeen Dadka Diinkii Nabi Ibraahiim ka leexday oo Shirki Diin u ahaa, ahadana Allaah (Cw) ayaa waxaa uu u Diyaaraniyay Magaaladaas in ay Maalin noqon Doonto Xarunta iyo Qiblada Diinta Nabi Muxamad oo Xiligaas Dhalashadiisa ku Beegneyd, sidaas ayaana loo ilaaliyay Magaaladaas loona Jabiyay Cadwgii kusoo Duulay.
W/Q: Cali Axmad
asadxg@hotmail.com